Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Czchowie

Dziecko z depresją w szkole i w przedszkolu

Dzieci podobnie jak dorośli mogą doświadczyć nastroju, który potocznie określa się jako depresję. Dzieje się tak, gdy doznają frustracji, rozczarowania lub przezywania a także na skutek smutku związanego ze stratą w ich życiu. Uczucia trudne wywołane dość  różnymi sytuacjami zazwyczaj szybko mijają, są jednak dzieci które przez długi czas przeżywają smutek, z którym nie potrafią sobie poradzić. Można opowiedzieć, że cierpią z powodu depresji – choroby, która do niedawna rozpoznawano tylko u dorosłych.

Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży, poza kilkoma różnicami rozpoznaje się na podstawie kryteriów przyjętych do diagnozowania depresji u dorosłych.

Musimy wiedzieć o tym, że depresji nie da się rozpoznać u dzieci, jeśli z nimi nie porozmawiamy o ich samopoczuciu, nastroju, problemach. Dzieciom trudno nazywać swoje uczucia dlatego częściej wyrażają je w zachowaniach, które bardziej przyciągają uwagę otoczenia.

Obecnie wiemy, że zarówno dzieci „ciche”, spokojne, wycofane ale i drażliwe kierowane do specjalistów w związku ze ”złym zachowaniem” mogą cierpieć z powodu depresji.

U jednych i u drugich mogą wystąpić zaburzenia, które mogą przynieść negatywne skutki, takie jak:

- pogorszenie przystosowania społecznego;

- trudności w nauce szkolnej;                                                                                          

- niekiedy zwiększone ryzyko samobójstwa;

- zwiększone ryzyko depresji w przyszłości. 

Z badań wynika, że w okresie dzieciństwa tyle samo dziewcząt i chłopców  choruje, a w okresie dojrzewania dwa razy  więcej dziewcząt. Częstą cechą depresji okresu dzieciństwa i dojrzewania jest wysoki współczynnik współzachorowalności. Najczęściej z chorobą tą występują zaburzenia lękowe. Wielu naukowców wysuwa tezę, że zaburzenia lękowe i depresja mogą mieć wspólne podłoże. Inne zaburzenia współwystępujące z depresją, to tzw. zaburzenia eksternalizacyjne. Należą do nich zaburzenia zachowania, opozycyjno-buntownicze, zespół nadpobudliwości ruchowej zwany deficytem uwagi (ADHAD) i zaburzenia związane z  używaniem substancji psychoaktywnych.

U depresyjnych dziewcząt częściej współwystępują zaburzenia lękowe, zaś u chłopców z depresją zauważane są częściej zaburzenia zachowania i ADHD.

Objawy depresji :

- smutek;

- ograniczenie lub rezygnacja z zainteresowań i aktywności, które przedtem sprawiały radość;

- zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej – spowolnienie lub pobudzenie;

- poczucie braku nadziei;

- poczucie braku sensu życia ;

- niskie poczucie własnej wartości;

- nadmierne poczucie winy;

- poczucie bezradności;

- spadek energii;

- nadmierna męczliwość;

- zaburzenia koncentracji uwagi;

- wzrost lub spadek apetytu;

- zmiana wzorca snu.

Należy pamiętać, że u wielu dzieci cierpiących na depresję, głównym nastrojem nie jest smutek lecz drażliwość. Dzieci mogą sygnalizować swoje problemy (zazwyczaj tak się dzieje) przez zachowanie.

O wystąpieniu depresji mogą świadczyć typowe zachowania: zmiana wzorca odżywiania i snu, trudności w funkcjonowaniu szkolnym (częstsze spóźnienia, zwiększona absencja, unikanie lekcji, wycofanie się z aktywnego udziału w lekcjach, brak przygotowania do lekcji, trudności w usiedzeniu w bezruchu, kręcenie się, niepokój manipulacyjny (np.: skręcanie włosów, skubanie skóry).

- nagłe wybuchy złości, wzmożona płaczliwość, drażliwość;

- przejawy niepokoju, lęku, napięcia;

- sięganie po alkohol i  narkotyki;

- skargi na bóle różnych części ciała (głowy, ramion, nóg, brzucha mimo braku przyczyny somatycznej).

 

Cechy depresji u dzieci wieku  przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym

Jeśli u dziecka w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym zauważysz drażliwość, apatię, brak zainteresowania czynnościami, które wcześniej bardzo lubił, niechęć do współpracy, brak łaknienia, skargi na bóle głowy, brzucha, nóg wycofanie się z aktywności lub zachowania mające na celu zwrócenie na siebie uwagi, zasygnalizuj to rodzicom, powiedz im że ich dziecka może dotyczyć problem depresji i zachęć do konsultacji z lekarzem.

 

Przyczyny depresji:

  • Procesy biochemiczne zachodzące w mózgu, wśród nich można wyróżnić:

 -  czynniki genetyczne;

        -  wpływ środowiska zewnętrznego.

Istotny jest w tej chorobie czynnik genetyczny – ryzyko wystąpienia tej choroby u rodziców waha się w granicach 15-45 %

  • nadużywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez członków rodziny;
  • przewlekła choroba rodzica;
  • utrata ukochanej osoby (śmierć lub rozwód);
  •  psychiczne, fizyczne lub seksualne wykorzystywanie;
  • przewlekły konflikt małżeński;
  • zaniedbanie;
  • brak zainteresowania;
  • wrogość i emocjonalne odrzucenie;
  •  nadmierna kontrola przez rodziców;
  • trudna sytuacja materialna lub społeczna izolacja rodziny;
  • stres wywołany szkolną sytuacją (np.:nadmierne wymagania n-li, atmosfera wrogości, napięcia w klasie, przemoc rówieśnicza,  niepowodzenia szkolne, niesprawiedliwe ocenianie).

 

Na nawroty choroby szczególnie silnie wpływają (psychiczna choroba któregoś z rodziców, rozwód rodziców, przemoc w rodzinie). W wyniku tych przyczyn dziecko przeżywa silą złość i wrogość, które kieruje przeciwko sobie w postaci samokrytyki. Nieprawidłowe relacje rodzinne  prowadzą do negatywnych przekonań na temat własnej wartości a z drugiej strony utrudniają nabywanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami.
Niska samoocena  prowadzi do tego, że dziecko ocenia siebie samo w nadmiernie krytyczny sposób. Dziecko depresyjne będzie tłumaczyć negatywne, trudne wydarzenia własnymi, właściwościami, będzie nadmiernie obarczać siebie winą, a co za tym idzie będzie osądzać samo siebie w nadmiernie krytyczny sposób.

Epizod dużej i małej depresji  

Leczenie dzieci i młodzieży powinno uwzględniać wszystkie sfery prawidłowego funkcjonowania: trudności społeczne, kłopoty z nauką, trudności w rozwiązywaniu problemów społecznych, kontrolowaniu emocji , nieprawidłowe relacje rodzinne.

W przypadku leczenia stosuje się terapię indywidualną, grupową lub rodzinną.

W trakcie pozwala ona na dokonanie zmian zarówno w sposobie myślenia, przeżywania
i funkcjonowania.  W pewnych sytuacjach konieczne jest włączenie farmakologii.

Leki przeciwdepresyjne i ich działanie zaczyna być skuteczne po 2,3 a czasem 4 tygodniach stosowania. W początkowym okresie leczenia dziecko może być niespokojne, rozdrażnione, skarżyć się na bóle głowy, brzucha, nudności, trudności z zasypianiem lub nadmierną senność.

Należy pamiętać, że zarówno dziecko ciche, wycofane, smutne jak i to drażliwe, sprawiające problemy wychowawcze może cierpieć z powodu depresji.

 

 

UWAGA NAUCZYCIELU, RODZICU !!!

 

Unikaj wypytywania,  i wyrażaj gotowość do wysłuchania – nie krytykuj i nie podważaj.

Czynniki ochronne i zapobieganie wystąpienia choroby:

- bezpieczne i stabilne otoczenie w którym dziecko spędza pierwsze lata życia;

- stabilna atmosfera w środowisku szkolnym.

 

W niwelowaniu niekorzystnych oddziaływań środowiska pomocne okazać się mogą:

-  promowanie zdrowia psychicznego w przedszkolu i szkołach;

- zapewnienie uczniom możliwości uzyskania wstępnej  porady w szkole (pedagog, psycholog szkolny lub inna kompetentna osoba);

- przygotowanie szerokiej oferty zajęć pozaszkolnych;

- organizowanie zajęć psychoedukacyjnych i warsztatów dla rodziców;

- w pracy z rodzicami podkreślenie ważności spędzania czasu z dziećmi.

Podsumowanie:

  • Depresja jest chorobą, która również występuje u dzieci !!!
  • Drażliwość i trudne zachowania mogą świadczyć o depresji;
  • Najczęściej chorują nastolatki, rzadziej dzieci młodsze;
  • Główną metodą leczenia depresji u dzieci jest psychoterapia, dodatkową - leki;
  • Depresja jest chorobą uleczalną;
  • Leczeniem depresji dziecięcej zajmują się psychiatrzy dziecięcy, psychoterapeuci, psychologowie;
  • Pomoc dziecku z depresją zaczyna się od zrozumienia jego choroby.

 

Żródło:

www.ore.edu.pl  One są wśród nas, Dziecko z depresją w szkole i w przedszkolu.
M. Turno, W-wa 2010.

Bee H.(2004), Psychologia rozwoju człowieka, Zysk i S-ka, Poznań

Hallstrom C., McClure N.  (2007), Depresja. Odpowiedzi na pytania, (wyd.polskie red. Heitzman J., ElsevierUrban and Partner, Wrocław.

Kendall P.C. (2004), Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.

                                                                           Opracowanie: Musiał Dominika

 

Zegar

Kalendarium

Lista wydarzeń w miesiącu Marzec 2024 Brak wydarzeń w tym miesiącu.

Imieniny